Wspomnienia - Obóz dla jeńców wojennych w Altdamm

[Czarny]

Zawody lekkoatletyczne - tu skok wzwyż (1918r)

[Czarny]

Nie za bardzo wiem jak przetłumaczyć opis pod zdjęciem, ale wydarzenie związane jest z oficerami obozowymi i właścicielami koni. (1915r.)

[Czarny]

Koncert na harmonijce (1916r.)

[Czarny]

Znalazłem fotkę z  jeńcami rosyjskiej armii w Altdamm. Fotka jest z pierwszego okresu organizowania obozu w 1914r. Gdy nie było jeszcze baraków, a jeńcy musieli kopać sobie ziemianki. Dobrze oddają to wcześniej już zamieszczone wspomnienia Władimira Abramowicza Szternberga:

"W środku nie było ani jednej budowli. Obóz  dopiero zaczynał się organizować... Na wieczór brygadami po 4 ludzi wykopaliśmy doły, wyłożyliśmy słomą dno i ściany. Wykonaliśmy z drewna krokwie i nakryliśmy je z góry słomą. Wyszły dobre schronienia (Ziemianki)... Obóz był podobny do cmentarza z grobami. Pewnego razu nocą obudziłem się cały mokry. Oj, za jakie grzechy mi się to przydarza?! Podniosłem się. Okazuje się, że padał intensywny deszcz i woda wypełniła dół. Tak siedzieliśmy do rana pod słomianym dachem, a nogi w wodzie. Rankiem przygrzało słońce, podsuszyliśmy się trochę"

[slazmi]

Trafiłem na taką fotkę...

[slazmi]

Znalazłem jeszcze parę fotek...

[Mikromat]

Niemal non-stop wyłapujecie obozowe stare nowości. Oby tak dalej dalej, to skompletujecie w szczegółach cały obszar pomiędzy torami a Stargarderstr. (nie mam na myśli bocznic kolejowych) w różnych przedziałach czasowych.

Czy już była mowa na portalu do kiedy dokładnie funkcjonował obóz i czy po wojnie był wykorzystywany przez NKWD/UB ?

[slazmi]

Czy już była mowa na portalu do kiedy dokładnie funkcjonował obóz i czy po wojnie był wykorzystywany przez NKWD/UB ?

Ja nie mam na ten temat specjalnej wiedzy, więc tylko dodaję fotki, jeśli coś znajdę...

[Czarny]

Czy już była mowa na portalu do kiedy dokładnie funkcjonował obóz i czy po wojnie był wykorzystywany przez NKWD/UB ?

Obóz funkcjonował do jesieni 1924r., kiedy to odszedł ostatni transport do Rosji. Po Jeńcach z I WŚ, obóz zaludnili w 1919 r Powstańcy Wielkopolscy i żołnierze Hallera (traktowano zresztą ich jako zdrajców). Ostatnimi stałymi lokatorami obozu byli Internowani żołnierze bolszewiccy, którzy od polskiej niewoli, podczas wojny polsko bolszewickiej  w 1920r. woleli przekroczyć granicę pruską - Przez granicę pruską uciekła wtedy 4 armia Armii Czerwonej oraz część pododdziałów 15 armii. Było to około 45 tys. ludzi. W obozie Altdamm znalazł się 3 korpus kawalerii nazywany również Złotą Ordą Gaj-Chana. Poszczególnych jeńców zwalniano (wbrew prawu) jeszcze podczas trwania wojny polsko - bolszewickiej, jednak całościowo zwalnianie internowanych sowietów rozpoczęło się po 18 marca 1921r. (po podpisaniu traktatu pokojowego w Rydze).  7 listopada 1921 r. obyła się jeszcze uroczysta parada w obozie z okazji rocznicy rewolucji październikowej. 10 listopada 1921 r. ostatni internowani kawalerzyści w uporządkowanych pododdziałach, w towarzystwie komisji międzynarodowej i przedstawicieli organizacji , skierowali się do portu w Szczecinie. W Szczecinie przy nabrzeżu czekał na nich ogromny niemiecki parowiec. Odbył się ostatni przegląd oddziałów 3 Korpusu Kawalerii i na tym zakończył się okres internowania.

Jak wspomniałem obóz funkcjonował jednak do jesieni 1924r, a to za tą przyczyną, ponieważ ze względu na lokalizację obozu Altdamm blisko portu w Szczecinie, postanowiono, że będzie to obóz zbiorczy przed wysyłką (głównie Rosjan) do domu. Drugim powodem było to, że obóz Altdamm był również obozem szpitalnym, gdzie wysyłano chorych jeńców z innych obozów. Najpóźniej odesłani zostali jeńcy i inrernowani, którzy odsiadywali wyroki w Niemczech. Zbierano tam przed transportem drogą morską, wszystkich pozostałych jeszcze w innych niemieckich obozach jeńców. Byli to zazwyczaj ozdrowieńcy, którzy nie mogli w terminach wcześniejszych opuścić swoich obozów. Co ciekawe bardzo często zdarzało się, że razem do Rosji wracali czerwonoarmiści i jeszcze pozostałości z I Wojny Światowej - białogwardziści.

O ile wiem w dwudziestoleciu międzywojennym teren obozu częściowo należał do wojska, mieścił się tam plac ćwiczeń, strzelnica oraz cmentarz wojenny.
W 1945r. przez teren obozu przewaliło się natarcie na Dąbie. Toczyły się tam bardzo ciężkie walki - okolica została zrujnowana i o żadnym obozie nie było już mowy.

[Mikromat]

Dziękuję, powyższy wyczerpujący opis wygląda na źródłowy. Wiem, że ukazały się już publikacje nt. obozu w Altdamm, w tym w j.polskim ale przyznaję że nie mam czasu sięgnąć po nie, "zarobiony jestem"
Czarny! Gratuluję wiedzy!

P.S.
Planik zapewne macie

[Czarny]

Dziękuję, powyższy wyczerpujący opis wygląda na źródłowy. Wiem, że ukazały się już publikacje nt. obozu w Altdamm, w tym w j.polskim ale przyznaję że nie mam czasu sięgnąć po nie, "zarobiony jestem"
Czarny! Gratuluję wiedzy!

P.S.
Planik zapewne macie

Cieszę się, że mogłem zadowolić Twoją ciekawość.
Masz bardzo fajną mapę, zdaje się , że kastrat 1:5000 - ja niestety nie posiadam takiej.
Co do publikacji na temat obozu, to niestety nie ma chyba takiej - chyba, że jakieś luźne urywki. Mój materiał źródłowy, to najczęściej pamiętniki lub książki - można tam czasami znaleźć odpowiedni wątek. Ostatnio właśnie dotarłem do paru rosyjskich publikacji, w których było sporo o internowanych żołnierzach bolszewickich. Jak znajdę trochę czasu to skrobnę więcej  na ten temat, ale na razie "zarobiony jestem" 

[slazmi]

Też będę czekał i z ciekawością przeczytam, choć też "zarobiony jestem" 

[Mikromat]

Przypadkowo teraz trafiłem i jeszcze nie przeglądałem, ale pewno znacie:
http://forum.axishistory.com/viewtopic.php?t=51041
http://historyimages.blogspot.com/2011/09/1945-as-soviet-army-closed-in.html

Pamiętam z wykładów na 750 lat lokacji Dąbia, ktoś próbował zainteresować polską publikacją nt. obozu prof.Białeckiego, ale chyba chodziło o fragmenty. Pamiętam, że wówczas były w gazetach informacje o publikacjach w nawiązaniu do obozu Altdamm.

Znalazłem w sieci tytuły publikacji nawiązujące do obozu:
- Obóz jeniecki Altdamm - miejsce internowania polskich mieszkańców Rynarzewa w 1919 roku / Adamczewski, P. S.
- Powstanie Wielkopolskie 1918/1919 na Pałukach i Krajnie. Materiały opracowane na podstawie sesji popularno-naukowej, która odbyła się 4 października 2006 r. w Szubinie / Czechowska, Kamila [Hrsg.], tutaj są podobno fragmenty

i jeszcze:
http://www.powstaniewlkp.fora.pl/pamiatki,4/lista-pamiatek,7.html - tutaj m.in. "A. ŹRÓDŁA RĘKOPIŚMIENNE
1.SPIS Polaków [mieszk. Rynarzewa i okolicy] internowanych do obozu w Altdamm [ Szczecin – Dąbie ] od 12 stycznia 1919 do 28 marca 1919 roku . Listę opracował internowany Tadeusz Adamczewski z Rynarzewa. Czas powstania dokumentu po II wojnie światowej ."

P.S.
Zgadza się skala katastratu, to 5k z 1930r. "Ojciec Dyrektor" na pewno dysponuje katastratami Prawobrzeża, jeśli jednak będzie problem możesz Czarny liczyć na moją pomoc (na priv).

[Mikromat]

Mam jeszcze Czarny pytania dotyczące założenia obozu i pierwszych jeńców. Czy byli nimi jeńcy armii francuskiej z wojny 1870-71 czy już z 1813r. ?

[leszekdudek]

Niby tyle historii o czasach wojny przeczytałem i wysłuchałem, ale wciąż mam dreszcze, jak czytam kolejne wspomnienia ...